Sulawesi
Divers Wallacea
Dit eiland, met een orchidee achtige vorm, is het centrum van Wallacea. Hier komen Aziatische fauna samen met Australische fauna wat leidt tot een hoge mate van endemie. Zwarte makaken en koeskoezen en boom-bewonende buideldieren bewonen een omvangrijk gebied van prachtige bossen en andere interessante leefomgevingen. De kustlijn is, vanwege haar bijzondere vorm, rond de 6100 kilometer lang en wordt vaak afgebroken door witte zandstranden. Prachtige koraaltuinen, nabij deze stranden, wachten erop om ontdekt te worden. In het hart van het eiland leven enkele intrigerende volkeren met hun eigen cultuur en architectuur. In Sulawesi zal een bezoeker een hele schakering aan interessante en diverse bestemmingen vinden. Dit allemaal op een relatief korte reisafstand van elkaar. In 3 tot 4 vier weken is het niet moeilijk om wandeltochten in tropische regenwouden te doen, oude culturen te bezoeken, te ontspannen op witte stranden en te duiken en snorkelen op vele beroemde plaatsen.
Zuid-Sulawesi
De meeste reizigers starten hun reis in Sulawesi met een bezoek aan de hoofdstad, Makassar. Deze toegangspoort naar de oostelijke eilanden heeft een belangrijke rol gespeeld in de geschiedenis. Eeuwenlang was Makassar een belangrijke haven van waaruit handel tussen de westelijke en oostelijke Indonesische eilanden bedreven werd. In de 16e eeuw slaagden de Nederlanders erin om deze stad te veroveren om er vervolgens een lange tijd over te regeren. Enkele overblijfselen van dit verleden zijn nu de belangrijkste bezienswaardigheden van de stad. De Speronde archipel, nabij Makassar, is een andere reden om deze stad te bezoeken. De kleine, door strand omringde eilanden, bieden de mogelijkheid om goed te kunnen snorkelen en duiken.
Dertig kilometer ten noorden van Makassar vind je de zuidelijke grens van een van de meest unieke nationale parken van Indonesië. Het Bantimurung-Bulusaraung Nationale Park (een nationaal park per oktober 2004) beslaat een gebied van bijna 45.000 hectare met verscheidene bosgebieden met verschillende ecosystemen. De kalkstenen kliffen, die dominant aanwezig zijn in het park, zijn van unieke en prachtige schoonheid. Ze bestaan uit verticale gevormde karst. Tussen deze kliffen liggen minimaal 237 verborgen grotten, waarvan vele uniek gevormde stalactieten en stalagmieten huisvesten. Sommige van deze grotten laten zien dat hier mensen geleefd hebben. Stapels schelpen (dat gebruikt werden als eten) en primitieve grottekeningen zijn hier het bewijs van. Er wordt gedacht dat de grotten 40.000 tot 5.000 jaar voor Christus bewoond werden door jagers en verzamelaars. Zij gebruikten gereedschap om dierenvlees en planten te bereiden. De verschijning van alle vegetatie rondom de heuvels van Bantimurung werden door Alfred Wallace, een Engelse natuurkundige, beschreven. Hij bezocht dit gebied midden 1800 en stond versteld van de schoonheid van dit gebied.
Verschillend van andere kalksteen kliffen is het aantal vlindersoorten dat gevonden kan worden binnen haar grenzen: op zijn minst 147 zijn er nu geïdentificeerd waarvan er 4 bij de wet beschermd zijn. Een van de meer spectaculaire vlindersoorten, die voor een groot deel te vinden is bij de kalkstenen op Sulawesi en door haar dieet hier ook afhankelijk van is, is de grote zwaluwstaart Graphium Androcles.
Verschillende soorten zoogdieren bewonen het park. Drie van deze zijn endemisch voor Sulawesi: zwarte aap (kera hitam, Macaca maura), het buideldier Cuscus Sulawesi (Kuskus Sulawesi, Phalanger celebensis) en musang Sulawesi (Musang Sulawesi, Macrogolidia mussenbraecki).
Ook niet ver van Makassar, in de noordelijke richting tegen de helling van de Bawakaraeng berg vindt je het kleine dorpje Malino. In de geschiedenisboeken staat Malino bekend als de plek waar verschillende vredes overleggen plaats vonden. Vandaag de dag wordt Malino in het weekend bezocht door lokale toeristen. Zij reizen een weg van ongeveer 75 kilometer opzoek naar frisse en schone lucht. De heuvels, bergen, watervallen, kleine dorpen en rijstvelden staan garant voor schitterende wandeltochten met mooie uitzichten. Hier vind je een van de weinige theeplantages in Sulawesi die gerund wordt door Japanners.
Als je Makassar achterlaat en in zuidoostelijke richting reist (of via secundaire wegen vanuit Malino), bereik je de witte, bijna meelachtige zandstranden van Bira. Bira is gelegen in een gebied dat wordt bewoond door de Bugis, een zeevarend volk dat al eeuwenlang bekend staat om hun botenbouw vaardigheden. Deze houten zeilboten, sommige genaamd pinisi, worden nog steeds gebouwd en gebruikt voor handel tussen de verschillende eilanden. Vandaag de dag zijn er echter ook motoren in de boten gebouwd. Sommige pinisi zijn geschikt voor toeristische doeleinden en kunnen je dan ook naar elke plek binnen de Indonesische archipel brengen. Vanuit Bira kun je een dagelijkse pond nemen naar het eiland genaamd Selayar. Hier kan je duiken en snorkelen.
Als je de weg nog verder naar het noorden volgt passeer je het dorpje Tanah Towa. Hier leeft het Kajang volk nog steeds volgens een traditionele levensstijl. Voor hun betekent dit van de natuur leven. Gekleed in hun gewoven, en zwartgeverfde kleren werken ze op het land en aanbieden ze geesten.
Het Bugis stadje Sengkang is de volgende stop in de richting van het noorden. In de hoofdstad, van het eens invloedrijke Wajo district, worden nog steeds veel huizen gebouwd op palen en worden de daken gedecoreerd met gevel versiering. De belangrijkste bezienswaardigheid zijn de huisindustrieën, die zijde produceren, en het Tempe meer. In sommige dorpen worden rupseneieren uitgebroed en worden de dieren gevoed met speciale planten totdat ze een cocon zijn. Deze cocon wordt dan verwerkt in de dunne zijden draden. In andere dorpen worden deze draden geverfd en verweven in kleurrijke sarongs en andere kledij.
Zie onze voorbeeldreizen voor inspiratie op je Sulawesi avontuur:
Het Tempe meer is eigenlijk vrij klein maar eentje die erg groot wordt naarmate het regenseizoen vordert. De omgeving overstroomt dan. Op dit productieve meer wordt een heleboel vis gevangen door de vissers, als mede door de vogels die hier hun ‘hemel op aarde’ vinden. Om het werk wat makkelijker te maken leven sommige vissers op drijvende huizen. Het huis vaart dan mee met de werklocatie.
Verder in een noordelijke richting maakt het laagland langzaam plaats voor een bergachtige regio die bekend staat als Tanah Toraja, het thuisland van het Toraja volk. Dit omvangrijke gebied is een van de prachtigste regio’s van Indonesië. Deze regio verdient op zijn minst enkele dagen. De dorpen, gelegen op hoge hoogtes, met traditionele houten- en uitgekerfde huisjes bekend onder de naam tongkanan, worden omgeven door prachtige groen en gele rijstvelden en hoge bergen. De welbekende begrafenisrituelen, die met grote grootsheid worden uitgevoerd, zijn een belangrijk aspect van de originele Toraja cultuur. Het is een genot om tussen de rijstvelden te lopen waarbij je kleine dorpjes passeert. In het gebied kunnen ook aan avontuurlijke activiteiten worden gedaan zoals bergwandelingen of water raften. Maar ook de wat rustigere en comfortabelere autoreis langs vele interessants plaatsen zoals graven en huizen behoren tot de mogelijkheden.
Centraal-Sulawesi
Als je Toraja eenmaal achter je laat treed je de centrale, en dunbevolkte provincie van Sulawesi binnen. Het kleine dorpje Pendolo, gelegen op de zuidelijke oevers van het prachtige, kristalheldere Poso meer is de eerste stop. Vanuit hier is het aan te bevelen om een boot te huren en de oversteek te maken naar Tentena, wat gelegen is aan de noordelijke oevers van het meer. Probeer hier sugili, de lokale specialiteit. Dit is een grote aal die gevangen wordt wanneer deze het meer verlaat via de Poso rivier om naar de zee te gaan om zich voort te planten. Nabij Tentena kun je ook de recent ontdekte Saluopa watervallen bezoeken. De baden nodigen uit voor een duik en op de weg ernaartoe kun je de stroomversnellingen van de Sulewana bezichtigen.
Vanuit Tentena zijn er verschillende richtingen die je allemaal naar interessante plaatsen brengen. Naar het oosten kun je binnen één a twee dagen naar Kolonedale, en het nabijgelegen Morowali-park, reizen. Dit prachtige park heeft op zijn minst vijf verschillende ecosystemen en is de thuisbasis van de inheemse Wana. Zij jagen nog steeds op kleine prooi via hun blaaspijpen. Het is mogelijk om in het park een wandeltocht te doen en de nacht door te brengen bij een kleine Wana nederzetting.
In een noordelijke richting brengt een bergachtige weg die afbuigt naar het oosten je naar Ampana. Vanuit dit kleine havenstadje brengen boten je naar een prachtige archipel: de Togian eilanden. Recent ontdekt door bezoekers staan de Togian eilanden voor witte stranden, mangrovebossen, weelderig groene tropische regenwouden met interessante wilde dieren en uitstekende duik- en snorkelplaatsen. De Togian eilanden zijn het thuisland van verschillende gemeenschappen zoals de Bajo. Voorheen nomadische zeelieden, heeft dit volk zich nu permanent gevestigd in kustdorpjes. Hun manier van leven berust echter wel nog veel op wat de zee hen te bieden heeft. Ze ondernemen reizen die maanden duren waarbij zij opzoek gaan naar parels, koraal, schildpadden, zeekomkommer en haaien en bereiken soms zelfs de Australische wateren.
Een derde richting brengt je van Tentena naar de Bada vallei. Deze vallei is een van de valleien gelegen binnen de grenzen van het Lore Lindu Nationale Park, een grote beschermde regio op een relatief hoge hoogte. Hier kan een groot aantal dier- en planten soorten, endemisch voor Indonesië, gevonden worden. Slecht enkele gebieden zijn dunbevolkt en een van deze gebieden is de Bada vallei net buiten het park. De Bada vallei staat bekend om haar mysterieuze standbeelden die verspreid over de regio gevonden worden. Niemand weet wie deze beelden heeft uitgekerfd en voor welke reden. Een 70 kilometer lange, onverharde weg verbindt Tentenna met Gintu, het grootste dorp in de vallei. Na Gintu zijn er geen wegen meer en worden er enkel voetpaden gebruikt om landbouwproducten per paard te verplaatsen. Het zal een enerverende drie daagse wandeltocht worden om de westelijke grenzen van het park te bereiken. Vanuit hier kun je een verharde weg naar Palu nemen, de hoofdstad van Centraal-Sulawesi. Vanuit Palu is het strand en het koraal van Tanjung Karang slecht een uur van je verwijderd. Een goede plaats om te ontspannen in de kleine huisjes langs het strand.
Noord-Sulawesi
Het meest bezochte deel van Noord Sulawesi is de bergachtige Minahasa regio, het thuisland van het goed opgeleide en trotse volk dat een taal spreekt die gelieerd is aan het Filipijns. De vruchtbare vulkanische grond staat de intensieve cultivering van een grote schakering aan landbouwproducten toe. Echter, in vele hoogland- en kustgebieden zijn het de kruidnagel- en kokosnotenbomen die het landschap domineren. Sommige gebieden worden wel nog bedekt door tropisch regenbouw. Een voorbeeld is het Tangkoko-Batu Angus Park gelegen op de noordelijke punt van Minahasa. Dit park staat voor een weelderig tropische begroeiing en een overvloed aan dierenleven. Dit vanwege het hoge percentage aan fruitdragende bomen. Neushoornvogels, zwarte apen en waarschijnlijk de meest aandoenlijke primaten van Indonesië (het kleine, met grote ogen, spookdiertje), zijn hier gemakkelijk te spotten.
Een andere manier om het natuurleven in Minahasa te ervaren is door je te voegen bij een raft avontuur op de Minanga- of Tondano rivier in het hart van de regio. Tweede-, derde- en vierde klas stroomversnellingen brengen je door een zinderend groen landschap.
Als deel van de binnenste vulkaan ring, die ook Sumatra, Java en Bali beslaat, rijzen er vele actieve vulkanen hoog de lucht in. Deze ‘vuurspuwende bergen’ of ‘gunung merapi’, zoals de lokale bevolking het noemt, vormen een andere uitdagende trekpleister voor bezoekers van Noord-Sulawesi. Enkele van deze vulkanen zijn echter relatief gemakkelijk te beklimmen, zelfs voor diegenen met geen ervaring. De Mahawu vulkaan, nabij het dorpje Tomohon, heeft een kratermeer en een spectaculair uitzicht en is een voorbeeld van een ‘gemakkelijke’ vulkaan.
Ondanks het interessante leven in het bos, uitdagende vulkanen en enkele prachtige meren, is zonder discussie de belangrijkste trekpleister van Minahasa de koraalriffen die het Bunaken Zeepark omgeven. De verbluffende rif wanden zijn rijk in zowel plant- als dierenleven. De gevestigde duikscholen en een overvloed aan accommodatie en restaurants zorgen ervoor dat je alles hebt wat je maar nodig hebt voor een verblijf op deze locatie. Vandaag de dag is het niet alleen Bunaken waar duik- en snorkelplaatsen worden aangeboden. Ook op de omringende eilanden is het mogelijk om het rijkelijke zeeleven snorkelend of duikend te ontdekken. Ook op deze eilanden is comfortabele accommodatie voorhanden. Goede voorbeelden is de Pulisan kaap met haar bossen, witte zandstranden en koralen; het Lembeh eiland nabij de Lembeh-straat die erg geschikt is voor drek duiken; en de witte zandstranden van de Bangka regio.
Op cultureel gebied biedt Minahasa ook enkele interessante excursies. Oude uitgesneden Minahasa sarcofagen waren uitgesneden en bij elkaar geplaats bij de christelijke begraafplaats in Sarangan. Dit snijwerk laat fascinerende historische en religieuze informatie zien van het leven voor de Nederlandse, koloniale heerschappij.
Je kunt zien hoe de bewoners van Woloan indrukwekkende houten huizen bouwen. Deze worden vervolgens stukje voor stukje afgebroken om herbouwt te worden wanneer de koper dat wil. Hier kun je zien hoe kokosnotenolie, aan de hand van traditionele methoden, geproduceerd wordt.